Костанайский Государственный Педагогический Университет

- Қуат Маратұлы, өзініз басқарып отырған білім ордасы өткен жылы 75 жылдық мерейтойыи атан отті. Педагог кадрларын дайындауда бұл оку орнынын солтүстік өңірдегі бірден-бір жетекші білім шацырагы екендігі әмбеге аяы. Жарты ғасырдан астам тарихы бар институттын жеткен жетістігі жайында ой өрбітсеңіз.
- Сезіңіздің жаны бар. Бұл мақтанғандығым немесе мактағандығым емес. Бұған институттың осы аралыққа деиінгі жеткен жетістігі, оған үлес қосқан ғалымдарымыздың еңбегі ұшан теңіз екендігін айтқым келеді. Рас, республикалык деңгейде оқу орнымыздың бәсі жоғары. Бұл ең алдымен, біздегі оқу үрдістеріи, ғылыми зерттеу орталықтарының атқарған қыруар еңбегін көрген комиссияның берген бағасы.

Өзіңіз жақсы білесіз, біз өткен жылы 75 жылда жасалған еңбектерімізді қорытын-дылап, республикалық деңгейде ғылыми конференция да өткіздік. Енді алда тұрған бағ-дарламаларымызды айқындап, жоспарлы түрде сол бойынша еңбек ету ләзім. Әсіресе, Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың халыққа арнаған "Нұрлы жол - болашаққа бастар жол" стратегиялық жолдауында біз үшін көрсетілген барлық міндеттерді орындау шарт. Жолдауға дейін Президенттің қасиетті Ұлытау жерінде берген сұхбатында айтылған барлық ойларды басты нысанамызға алған едік. Соның ішінде ұлтқа, елге қатысты жайттар педа¬гог маман дайындап отырған бізге ерекше әсер етті. Ел болашағы жастар, тәлім-тәр-биеге байланысты пікірлерін, қазақ тарихына қатысты тұжырымын оқу ордамызда талқы-лап, "Мәңгілік ел" идеясын қолдау мақсатында үлкен бір жобаны бастап та кетгік. Осы арқылы жас маман иелеріне патриоттық тәрбие беріп, мемлекетіміздің ішкі тұрактылығын қамтамасыз етіп, "Мәңгілік елдің" формуласы - ынтымақта өмір сүру екендігін саналарына сіңіру еді.
Сондай-ақ, биыл ұлық мерекеміз - Қазак хандығының құрылғанына 550 жылдығын атап өткелі отырмыз. Одан кейін Конституциямыз бен Ассамблеямызға 20 жыл. Міне, осы атаулы күндерімізге біз студент жастарды бүгіннен бастап даярлап, олардың санасына патриоттық сезімді қалыптастыруға еңбек етудеміз.
- Бәрекелді! Бұл бағыттағы жұмыстарыңызға сәттілік болсын! Қарап отырсаңыз осынау жұмыстарыңыздың барлығы руханиятқа кеп тіреледі. Біз руханиятсыз болашақ ұрпақты патриоттық рухта тәрбиелей алмаймыз. Мұны кезінде Алаш жұртының қайраткерлері айтқанды. Енді осы руханият саласында қандай жұмыстар атқарылып отыр? Соған тоқталып кетсеніз.
- Әлгінде сауалыңызда Алаш қайраткерлерін айтып кеттіңіз. Сол Алаш кайраткерлерінің басында ұлтымыздың ұлы ұстазы Ыбырай Алтынсарин тұр. Біз Ыбырай атамыздың мұраларын жаңа бір қырынап, қазіргі заман тұрғысынан зерттеуді мақсат тұтып арнайы Ыбырай Алтынсарин орталығын, дәрісханасын аштық. Бұған сүбелі үлес қосып отырған ғалымдар - Серікбай Оспанов, Қуаныш Орманов ағаларымыздың ерен еңбегін атап өткеніміз абзал болар. Соған сай құнды-құнды деректер тауып, Ыбырай орталығын жаңарта түстік. Осы бағытта биылдан бастап барлық факультеттерде Ыбырайтану курсын оқытпақпыз. Оған арнайы оқу-әдістемелік құралдары әзірленіп жатыр. Сәтін салса, биыл жарық көреді. Тағы бір игілікті дүние - жыл аяғында қолда бар жәдігерлерімізді түгендеп, ғылыми еңбектерімізді жүйелеп институт ішінде Ыбырай Ал-тынсаринге арналған бір кішігірім музей ашпақ ниеттеміз.
- Жақсы жаңалык екен. Игілігін берсін демекпіз! Еиді институттың сыртқы ісіне ой-ыссақ. Шет елдердің оқу орындарымен арадағы байланыс қандай деңгейде?
- Тәуелсіздік алғаннан кейін еліміздегі барлық оқу орны жаңа білім стандартына көшті. Әсіресе, сонғы 10 жылдың ішінде бұл жағдай күрт өсе түсті. Көптеген білім ордалары шет елмен қарым-қатынас орнатып, тәжірибе алмасты. Сол бағытта біздің институтте Франция елімен қарым-қатынасты нығайтып, Прпеньян қаласындағы екі университетпен меморандумға қол қойды. Шәкірттеріміз мемлекет қаржысы есебінен арнайы байқаудан өтіп, сол жаққа барып білім алып, тәжірибе алмасып, көрген-білгендерін тәжірибеде байқатып жүр. Сондай-ақ, жақында АҚШ-тың Верджиния штатына да шәкірттерімізді жібердік. Биылдан бастап Че¬хия, Германия, Ресей жоғары оқу орындарымен тығыз қарым-қатынаста боламыз деп отырмыз. Санкт-Петербургтегі Герцен атындағы университетпен келісімге келдік. Жаңа ғана айтқан Франция еліндегі Прпеньян қаласындағы университетпен келісімге келгеніміз 2007 жылы институт жанынан ашылған Қазақ-Француз орталығының жемісі. Бұған Қазақстандағы Франция елшілігі қолдау білдірді.
Қазір әр мемлекет қиын экономикалық дағдарысты бастан кешіп отыр. Елбасы өзінің көрегенділігінің арқасында осы кедергілерден өтіп, саясаттан бұрын экономиканы басты назарға алғаны сондықтан. Ең алдымен бұған дайын болуы үшін ең алдымен мемлекет өзінің мәртебелі жағдайын сезіну керек. Оған ең алдымен оқу орындарымыздың барлық талапқа сай болғаны жөн.
- Қуат Маратұлы, енді екі жылдан кейін "ЭКСПО-2017" халықаралық көрмесі Елордамыз — Астана шаһарында өтпек. Бұған өзініз басқаратын оқу ордасы қандай үлес қосуда?
- Бұл жағынан құр алақан емеспіз. "ЭКСПО көрмесі өтеді" дегеннен бері студент жастарымыз бұған құлшына кірісіп кетті. Соның нәтижесінде арнайы бәйге жариялап, жасыл экономика, қоршаған ортаны қорғау бағытында туризм мамандығында оқитын студентіміз топ жарды. Ол қазір ғылыми еңбегін әлі де жаңартып, толықтырып республикалық жарысқа әзірленіп отыр. Егер ғалымдар құптап жатса, "ЭКСПО-2017" көрмесіне өнерін көрсетуге дайын.
- Естуімізше, биыл мемлекеттік "Серпін" бағдарламасы негізінде институтқа еліміздін оңтүстік облыстарынан 150-ге жуық талапкер қабылданыпты. Бұл бағдарлама қандай себептен туды? Ол каншалықты орындалып жатыр?
- Бұл багдарлама өңірімізде қазақ тіліндегі мамандардың тапшылығынан туындап отыр. Еліміздін оңтүстік облыстарында қазақ ұлты басым әрі өте тығыз орналасқан. Осы жайтты білгендіктен мемлекет арнайы бағдарлама қабылдап ілгері қадам жасауда. Соның негізінде арғы жылдан бері оңтүстік өнірден студенттер келіп, білім алып жатқаны бар. Олардың 90% өңірімізде қалып, еңбек етуге ниетті. Бір жағынан бұл өңірде мемлекеттік тілді дамытуға деген қадам, Алыстан ат арытып келіп, білім алын жатқан жандардың хал-ахуалын сұрап, ара-тұра кездесіп тұрамыз. Өніріміздің климаттық жағдайын ескере отырып, алаңдаушылық білдіреміз.
- Қуат Маратұлы, әлгінде өзіңіз антқандай, Ыбырай Алтынсарин мұраларын зерттеу орталығынан басқа да ғылыми бағытта жұмыс істейтін ошақтарыңыз бар ма?
- Әрине бар. Мәселен, био¬логия орталығынын екі бағыты бар - алғашкысы Науырзым қорығын зерттеуге үлес қосқан лаборатория және гербарий өсімдіктеріне байланысты қор. Оны гербарлық қор дейміз. Бұл қордын ішіне өңіріміздегі бірнеше жүздегеп өсімдік түрлері енген. Оны өзіміздің интернет-порталымызға жарияладық. Болашақта Ресей мемлекеттік оқу ордаларымен бірлесе отырып Еуразиялық аймақтың өсімдіктерін зерттеп, сол гербарлық қорға енгізбек ниеттеміз. Тағы да дене тәрбиесі және туризм факультеті адам физиологиясының өсуі, дамуы жайында ғылыми ой-тұжырымдарын жинақтап, зерттеу жүргізіп жатыр. "Адамның адамгершілігі жақсы ұстаздан болады", - деп Абай Құнанбайұлы айтқандай, біз жас буынға педагогтік тәрбиенің ең асылы — адамгершілікті сіңіре білуіміз керек.
- Уақыт бөліп әңгімелескенінізге рақмет. Игілікті істеріңіз жалғаса берсін!