Қостанай Мемлекеттiк Педагогикалық Университеты

Зертханада органикалық химияның теориялық негіздері, органикалық молекулалардың функционалдық туындылары химиясы 6В01504-Химия мамандығы бойынша зертханалық және практикалық сабақтар, сондай-ақ фитохимия пәні бойынша зертханалық жұмыстар жүргізіледі.

Зертханада химиялық технология бойынша зертханалық және практикалық сабақтар жүргізіледі. Мұнай дыайдау. Электролиз. Технологиялық және техникалық-экономикалық көрсеткіштер. Маңызды технологиялық ұғымдар мен анықтамалар. Табиғи қорлар. Химиялық өнеркәсіп өнімдерін өндіру тәсілдері, өңдеу әдістері, қолдану саласы.

Зертханада Биохимия (5В011300 – Биология, 6В01504-Химия), Биохимия ФКиС (5В010800 – Денешынықтыружәне спорт мамандығы), тамақ өнімдерін талдау (6в01504-Химия мамандығы), жоғары молекулалық қосылыстар химиясы (6в01504-Химия мамандығы) бойынша зертханалық және практикалық сабақтар жүргізіледі. Аталған пәндер бойынша практикумдарға табиғиқосылыстарды сандық және сапалық анықтау бойынша эксперименталдық жұмыстар жүргізілді. Жұмыс жоспарында тірі организмдердің химиялық құрамын зерттеу, ақуыздарды, көмірсулар мен олардың туындыларын, липидтерді, минералдық қосылыстарды анықтау бойынша реакцияларды жүргізу, ферменттердің қасиеттерін зерттеу қарастырылған. Тамақ өнімдерінің құрамын тәжірибелік анықтау жүргізіледі.

Физикалық, коллоидтық және компьютерлік химия бойынша практикумдар өткізіледі:

1. Физикалық химия бойынша зертханалық практикум;
2. Коллоидтық химия бойынша зертханалық практикум;
3. Компьютерлік химия бойынша зертханалық практикум;
4. Химиялық зерттеулердің физикалық әдістері бойынша зертханалық практикум.

Зертханада жалпы және бейорганикалық химия, периодтық жүйе элементтерінің химиясы бойынша зертханалық және практикалық сабақтар жүргізіледі. 5В010800 – Дене шынықтыру және спорт мамандығы бойынша Биохимия практикумы).

Зертханада студенттердің зерттеу жұмыстары, курстық және дипломдық жұмыстар жүргізіледі. Қоршаған орта объектілерін талдау:

• ауамен топырақты талдау;
• дәрілік өсімдіктерді фитохимиялық бағалау;
• тамақ өнімдерін талдау;
• Қостанай облысындағы су ресурстарын талдау.

Зертханада:

• демонстрациялық тәжірибелер, химияны оқыту жүйесіндегі зертханалық және практикалық сабақтар;
• орта мектепте химия пәнінен зертханалық жұмыстарды және практикалық сабақтарды өткізу ерекшеліктерін зерттеу. Қауіпсіздік техникасы. Химия курсының бағдарламасында қарастырылған зертханалық тәжірибелер мен практикалық сабақтарды өткізу әдістемесі;
• мектеп химия курсының бағдарламасында қарастырылған демонстрациялық тәжірибелер. Химиялық тәжірибелерді көрсету кезінде қолданылатын аспаптар мен қондырғыларға қойылатын негізгі талаптар: герметикалылығы, компакттілігі және көрнекілігі.

 Зертханада 6В01504 - Химия мамандығы бойынша аналитикалық химия пәнінен лабораториялық және практикалық сабақтар (соның ішінде сандық және сапалық анализдері бойынша кең ауқымды тәжірибелер) жүргізіледі. Зертханаға талдау зерттеулерінің қажетті элементіретінде препаратор бөлмесі жанасады.

Қазақстан Республикасының білім сапасын бағалаудың Ұлттық жүйесі білім алушылардың оқу жетістіктерін сырттай және іштей бағалауды қамтиды.

Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасының қабылдануына байланысты, «Білім туралы» Қазақстан Республикасының Заңына және Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің м.а. «Оқу жетістіктерін сырттай бағалау нұсқаулығын бекіту туралы» 2012 жылғы 6 сәуірдегі № 151 бұйрығы негізінде 2011-2012 оқу жылында оқу жетістіктерін сырттай бағалау (ОЖСБ) рәсімі енгізілді.

Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарында ОЖСБ білім беру қызметтерінің сапасын бағалау және білім алушылардың мемлекеттік жалпыға міндетті жоғары білім беру стандартында көзделген жалпы білім беретін пәндер циклінің үлгілік оқу бағдарламаларын меңгеру деңгейін айқындау мақсатында жүзеге асырылады.

Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарында ОЖСБ күндізгі және сырттай оқу бөлімінің бітіруші курс студенттері үшін, ал 2019 жылдан бастап Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің «Оқу жетістіктеріне сырттай бағалау жүргізу қағидаларын бекіту туралы» 2016 жылғы 28 қаңтардағы № 94 бұйрығы негізінде күндізгі оқу нысаны бойынша оқитын үшінші курс студенттері үшін өткізіледі.

Жоғары білім және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарында ОЖСБ өткізу үшін жалпы білім беретін пәндер циклінің үлгілік оқу бағдарламалары бойынша тест тапсырмалары пайдаланылады.

ОЖСБ өткізілетін оқу бағдарламалары мен пәндер тізбесін жыл сайын уәкілетті орган айқындайды.

ОЖСБ пәндері тізімі (2018 жылға дейін)

1. Элементарлық математика
2. Қазақ әдебиетін оқыту әдістемесі
3. Мүмкіндігі шектеулі балаларға математиканы оқыту әдістемесі
4. Тарихты оқыту әдістемесі
5. Жалпы психология
6. Математиканы оқыту әдістемесі
7. Қазақ тілін оқыту әдістемесі
8. Қазіргі қазақ (орыс) тілінің негіздері
9. Қазақ тілін оқыту әдістемесі
10. Қазақ әдебиетін оқыту әдістемесі
11. Биологияны оқыту әдістемесі
12. Психологияны оқыту әдістемесі
13. Физиканы оқыту әдістемесі
14. Туризмнің белсенді түрлерінің техникасы мен тактикасы
15. Құқық және экономика негіздерін оқыту әдістемесі
16. Орыс тілін оқыту әдістемесі
17. Тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесі
18. Арнайы мектепте тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесі
19. Педагогиканы оқыту әдістемесі
20. Мектепке дейінгі білімді басқару және ұйымдастыру
21. Мектепке дейінгі балалардың тіл дамыту әдістемесі
22. Түркі халықтарының тарихы
23. Туризмология негіздері
24. Арнайы педагогика
25. Информатиканы оқыту әдістемесі
26. Бастауыш мектепте тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесі
27. Туризм менеджменті
28. Математиканы оқыту әдістемесі
29. Педагогика
30. Экскурсиятану
31. Биологияға кіріспе
32. Әдебиетті оқыту әдістемесі
33. Медициналық психология
34. Психологиялық кеңес беру негіздері
35. Географияны оқыту әдістемесі
36. Жаратылыстану
37. Таңдаған спорт түрінің теориясы мен әдістемесі (спорттың базалық түрлері бойынша)
38. Информатиканың теориялық негіздері
39. Химиялық экология
40. Химияны оқыту әдістемесі
41. Оқушылардың профильдік оқытуын ұйымдастыру
42. Дене шынықтыру және спорт оқыту әдістемесі
43. Жас ерекшелік физиология және мектеп гигиенасы
44. Психология және адам дамуы
45. Жеке тұлғаның дифференциалды психологиясы
46. Білім беру жүйесіндегі менеджмент

2019 жылы ОЖСБ төрт жалпы білім беретін пәндер бойынша өткізіледі:

• Қазақстан тарихы.
• Философия.
• Ақпараттық коммуникациялық технология (ағылшын тілінде).
• Шет тілі (ағылшын, неміс, француз).

Білім беру ұйымдарында ОЖСБ-ны өткізу қағидаларының сақталуын бақылауды Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің  және Министрліктің Білім және ғылым саласындағы бақылау комитетінің Білім саласындағы бақылау департаменттерінің  уәкілетті өкілдері  жүзеге асырады.

Ө. Сұлтанғазин атындағы ҚМПУ студентерінің мамандық бойынша ОЖСБ нәтижелері (орташа балл)

ОЖСБ нәтижелерін уәкілетті орган білім беру саласындағы заңнаманы қадағалау барысында жүргізілген тексеру кезінде тәуекелдерді бағалау жүйесінің өлшемшарты ретінде пайдаланады.

Қазақ ұлттық әшекейлері-бұл жай ғана зергерлік бұйымдар емес. Бұл-ұлттық мәдениет пен тарихтың күрделі бөлігі, тамырлар ғасырлар тереңдігінде жоғалады. Қазақ зергерлерінің зергерлік өнерінің негізгі бағыты - әйел әшекейлері. Олардың танымалдығы әйелдердің асылдарға деген сүйіспеншілігі ғана емес, ұлттық салт-дәстүрлермен де байланысты. Бұл бұйымдардың материалдарын, нысандары мен ою – өрнектерін таңдауда көрінеді- олардың барлығы сәндік ғана емес, сонымен қатар, сакральды, сиқырлы, қорғаныс функциясын іске асыра отырып, белгілі бір мағыналы жүктемені көтереді.

Күміс жиынтығы – алқау

Сондықтан да қазақ қыздары туғаннан қайтыс болғанға дейін әшекейлердің қандай да бір түрлерін алып жүрді, қазақ әшекейлері өзінің иесі туралы бәрін айтып бере алады: ол тұрмыста немесе жалғыз , оның жасы қандай, оның туған жері, отбасы бай ма.

Алғашқы әшекейлер әр түрлі сақтаулар түрінде сәби жасында қызға кигізілді, әр түрлі сақтар, тұмардар баланың аяғына немесе қолына байлап, бас киімге (тақия) тігілді немесе басы үстінде ілінді.

Қыз баланың амулеті (туғаннан бастап бесікке дейін киген)

Кішкентай қыздар өздерінің алғашқы әшекейлерін киіп жүрді: сырға және қысқа дизайн білезіктері.Уақыт өте ауыр болды, соғыс, шабуылдар, азшылық жылдары аштық жылдармен ауыстырылып, ең қорғалмаған, әлсіз балалар болды, сондықтан өз баласын жаман көзден, аурулардан қорғау үшін, бала аман қалу үшін - қазақтар амулет (тұмар) көмегіне жүгінген.

Туылу белгілері мен елтаңбасы бар Тұмар

Олардың саны да артты (бай отбасында қыздардың салмағы 3 кг-нан астам күміс жинаған), үйлену тойына апогеяға жеткенде: ең сәнді және бай қалыңдықтың зергерлік жиынтығы болды.

Қазақтар өз қолдарын білезікпен (білезік) әшекейлеп, кейде көптеген білезіктер мен жүздер қыздың қолын толығымен жабады.

Тұрмысқа шыққан соң, әйел жаңадан өз әшекейлерді неғұрлым қарапайымға өзгерді.

Дәстүрлі қазақ зергерлік бұйымдары күміс пен алтыннан жасалған.Өз жұмысында зергер-шеберлер мен асыл тастарды (яшма, халцедон, аметист, Бирюза, сердолик, Маржан, хрусталь) және асыл тастарды (топаздар, інжу, Рубин) кеңінен пайдаланған.

Бұл ұсақ-түйек және жартылай асыл тастар өз иесін аурудан, зұлымдықтан, кедейліктен, қара қызғаныштан қорғауы керек еді.

Тастардан жасалған қондырмалар жиі көз (көз, око) деп аталды - күш, қолдау және қорғау беретін барлық салмақты око. Тастар керемет күшке ие.

• бирюза бақыт әкеледі,
• кәріптас-көптеген ауруларды емдейді, қиындықтардан қорғайды,
• Coral-бұзудан және қобалжудан қорғайды…

Барлық ұсақ-түйек тастардың арасында бақыт пен қуаныш әкелетін тас санаған ақық танымал болды. Көшпелілер "күн тасы" ақыры әйелдерді қобалжудан, бұзудан, бедеуліктен қорғайды, ал қарт және әлсіз адамдарға күш қайтарады деп санайды. Сердолик және қазір танымал. Зергерлер Қазақ ұлттық стиліндегі зергерлік бұйымдарға тапсырыс береді: сақиналар, жүзіктер, білезіктер, сырға, сердоликтен жасалған салпыншақ.

Танымал қазақтың ұлттық зергерлік әшекейлері бүгінгі күні. Олар, бұрынғыдай, массивтілігі мен салтанаттылығымен ерекшеленеді: кеуде әшекейлері белге дейін жетеді, сақиналар қолдың едәуір бөлігін жабады. Бірақ, соған қарамастан, әшекейлер үлкен болып қабылданбайды: бұйымдардың негізі болып табылатын ірі геометриялық пішіндер органикалық декормен және әрлеумен өтеледі.

Әйелдердің зергерлік әшекейлері арасында сақиналар (жүзік) ерекше орын алады. Ежелгі заманнан бері олар сиқырлы қасиеттерге ие болды: сақиналар мен жүзіктер керемет күшке ие және зұлым рухтардан қорғайды деп саналды. Сондықтан қазақ әйелінің қолында екі, үш, төрт сақиналар күнделікті "нормой" (Тамақадал болу үшін үшінқолыңдакүмісжүзік болу керек) болды.

Сақиналар, жүзіктер, алқалар (алқа), білезіктер, әдетте, бақыт, ашық өмір, Бостандық, жақсылық тілеген символдық декормен безендірілген.

Екі жақты кулон

Таңбалы жүздер

Мысалы, "құдайғи жүзік" - "жүзік" - екі рудың бірігуін бейнелейтін "жүзік" көлемді жүзік. Бұл сақина екі жиектен (шаңырақ) тұрады және оны екі саусақпен киеді, бұл екі жүректің бірігуін білдіреді, екі шошқа құрбысы, жас жұбайлардың ошағына байланысты ананың бір жүрегі болады.

Құдағажүзік қызының анасы қызына жақсы қарайтынын куәландыратын кезде берді.

Перстни мен ерлер киді. Осылайша, соғысқа жиналған жігіттер құс тұмсықты сыйға тартты-ол үйіне тірі және дені сау болып оралды.

Тектес ерлер перстень

Блезік

Сақинадан басқа, қазақ қыздары дәстүрлі түрде білезік – блезікті әшекейледі. Олар әдетте бір немесе жұпта (екі қолында) киген. Кейде екі қолға порно кигізіп, кейде екі білезік кигізіп отырды. Білезіктер тұтас және құрамдас болды: топсалыблезік немесе қақпақшаның көмегімен топсалыблезік - топсалы тәсілмен қосылған 2-3 бөліктен тұратын.

Сәнді жылтыр

Блезік (білезік) алтыннан немесе күмістен жасалған және бай әшекейленген. Зергерлер (зергерлер) қымбат бағалы және жартылай асыл тастардан жасалған жапсырмалар, өтпелі ою, бедерлі нақыштау, үйлесімді ою-өрнек бұйымды безендірді.

«Шапрашты» Жиынтығы

Қазір қазақ зергерлері білезіктерді, сондай-ақ алтын мен күмістен жасайды, кейде зергерлік өндірістің қазіргі заманғы тенденцияларын қосады: мысалы, сары және ақ алтынды біріктіріп, цирконий мен гауһар тастардан жапсырмалар жасайды.

Бес блезік

Білезіктер туралы айтатын болсақ, бұрын барлық казашкаларды киген атақты гарнитур білезік – Бес блезікті айта алмауға болмайды. Оны Еуропада да білдік және "қолын роза"деп атады. Бұл әйелдің әшекейі эстетикалық функциядан басқа үлкен мағыналық жүктемені алып келді. Бұл әшекей бойынша қыз, мәртебесін (тұрмыста немесе жоқ), жасын білуге болады.

Жұп топсалыблезік, сырға, алқа

Ежелден күшті оберегом саналған қазақтар мен сырға. Қазақ әйелдерін бала кезінен бастап үнемі киген. Сырғалардың түрлері-Ұлы көп:

• тұмарша сырға-үшбұрышты сырға-амулеттер,
• қаралысырга-қарайған,
• кумбезді-күмбез тәрізді,
• сояусырга-өткір сырға,
• сондай-ақ ай түріндегі сырға, қоңырау, салпыншақ, тас және т. б.

Бірақ ең танымал болып, филигранные сырға ие болды. Ажурлы өрнектің әсемдігі, алқа-қоңырау, сым шашақ-осының бәрі шебер-зергердің жоғары шеберлігі мен кәсібилігін көрсетеді.

Амулетницалар:үшбұрышұмарша, тұмар (салпыншақ түтік түрінде), алқа, оніржиек. Мұндай амулетхананың ішіне: үкінің қауырсындары, Құраннан үзінділер, түйенің немесе қойдың жүнінің шоғыры салынған. Ал оніржиек үйленген әйелдер киген және міндетті түрде емізетін аналар - сүтті шлаздан қорғау үшін.

Сыйлық тамга

Ақпарат пен фото көзден алынды - http://shopomania.kz/hand-made/19-yuvelir-v-almaty.html