Қостанай Мемлекеттiк Педагогикалық Университеты

Жаратылыстану ғылымдары кафедрасы

Кафедра меңгерушісі

Баубекова Гаухар Коныспаевна

Педагогикалық білім магистрі

e-mail:

Ершов Владимир Павлович Биология ғылымдарының кадидаты, доцент 1968 жылдан 70-ші жылдарага дейін кафедра меңгерушісі	Масюкова Мария Артемовна Ауыл-шаруашылық ғылымдарының кадидаты, доцент 1972 - 1977 ж. аралығындағы кафедра меңгерушісі	Пугачев Павел Григорьевич Биология ғылымдарының докторы, профессор 1975 - 1984 жылдар аралығындағы кафедра меңгерушісі	Гайденко Нина Павловна Биология ғылымдарының кадидаты, доцент 1990 - 1995 жылдар аралығындағы кафедра меңгерушісі

Қазіргі кезең

2004 жылдың ақпан айында Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешіміне байланысты А. Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университетінен педагогикалық мамандықтар бөлініп, ҚМПИ құрылды. 2004 жылы «География» мамандығы ашылды, ал 2008 жылы биология кафедрасы биология және география кафедрасы болып өзгертілді. Кафедраны Б.ғ. к., доцент Қонысбаева Д. Т. басқарды. Кафедра басшылығы кезінде кафедрада биология, география магистрлерін даярлай бастады, 2006 жылы кафедраның ПОҚ құрамында жаңа мамандар өз педагогикалық қызметін бастады. 2012-2014 жылдары кафедраны х.ғ. к., доцент Таурбаева Г. У., 2014-2016 жылдары б. ғ. к., доцент Конысбаева Д. Т., 2016-2017 жылдары биология магистрі Суюндикова Ж. Т., 2017-2018 жылдары б. ғ. к., доцент Ручкина Г. Б. басқарды. 2011 жылдан бастап қазіргі уақытқа дейін кафедраның білім беру бағдарламалары Қазақстан Республикасының педагогикалық жоғары оқу орындары мамандықтарының ұлттық рейтингінде жетекші орын алады.

Валяева Елена Алексеевна Биология ғылымдарының кадидаты 1995-1999жж аралығындағы кафедра меңгерушісі	Лалаян Нелли Тиграновна Биология ғылымдарының кадидаты 1999-2001жж аралығындағы кафедра меңгерушісі	Конысбаева Дамиля Торемуратовна Биология ғылымдарының кадидаты 2001-2016жж аралығындағы кафедра меңгерушісі	Суюндикова Жанар Толеутаевна Биология магистрі 2016-2017 аралығындағы кафедра меңгерушісі	Ручкина Галия Адгамовна Биология ғылымдарының кадидаты 2017-2018жж аралығындағы кафедра меңгерушісі

Оқу-әдістемелік жұмыс

Кафедраның оқу жұмысы бакалавриаттың білім беру бағдарламаларына, кафедраның жұмыс жоспарына, оқытушылардың жеке жұмыс жоспарларына сәйкес жүзеге асырылады.

Білім беру бағдарламаларының топтары бойынша жаратылыстану-ғылыми бағыттағы мұғалімдерді даярлау:

БАКАЛАВРИАТ

• В012 Химия мұғалімдерін дайындау: 6В01504 Химия, 6В01511 Химия-Биология
• В013 Биология мұғалімдерін дайындау: 6В01505 Биология, 6В01512 Биология-Химия
• В014 География мұғалімдерін дайындау: 6В01506 География, 6В01513 География-Биология, 6В01514 География-Тарих

МАГИСТРАТУРА

• М013 Химия мұғалімдерін дайындау: 7M01503 Химия, 7M01504 Химия и цифровизация
• M014 Биология мұғалімдерін дайындау: 7M01501 Биология, 7M01502 Информационная биология
• М015 География мұғалімдерін дайындау: 7M01505 География, 7M01506 Социальная география

Семинар, зертханалық жұмыстар кезінде студенттердің практикалық дағдыларын игеруіне үлкен көңіл бөлінеді.

Негізгі оқыту аудиториялары мен лабораториялар:

• Адам физиологиясы және анатомия лабораториясы (701)
• Омыртқалы жануарлар зоологиясының лабораториясы (705)
• Генетика лабораториясы (707)
• Өсімдік анатомиясы мен морфологиясы лабораториясы (710)
• Географины және топография негіздерімен картографияны оқыту әдістемесі лабораториясы (714)
• Микробиология және вирусология лабораториясы (716)
• Биологияны оқыту әдістемесінің лабораториясы (718)
• Өсімдік физиологиясының лабораториясы (720)
• Ботаника және цитология лабораториясы (724)
• Омыртқасыз жануарлар зоологиясының лабораториясы (725)
• Физикалық география лабораториясы (811)
• Геология және жалпы жер пайдалану лабораториясы (минералогиялық мұражай) (814)
• Өсімдіктердің коллекциондық қоры
• Биотүрлілікті зерттеу ғылыми-зерттеу орталығы, гербариялық қор (702-704)
• Аналитикалық химия лабораториясы (804)
• Химияны оқыту әдістемесі және мектептегі химиялық экспериментті жүргізу әдістемесі зертханасы (806)
• "Химия" мамандығының ғылыми-зерттеу зертханасы (808)
• Жалпы және бейорганикалық химия зертханасы (809)
• Физикалық және коллоидтық химия зертханасы (815)
• Жоғары молекулалық қосылыстар химиясы және биохимия зертханасы (817)
• Зертхана химиялық технология (821)
• Органикалық химия зертханасы (826)

2012 жылдан бастап Биология және география кафедрасында бірінші рет "Биология", 2014 жылдан бастап "Химия", "География" мамандықтарының бірінші көптілді топтары ашылды. Кафедрада студенттер мен оқытушылардың академиялық ұтқырлық бағдарламасы (Франция, Норвегия, Ұлыбритания, Португалия, АҚШ, Германия, Словакия) жұмыс істейді.

Оқу үдерісі-бакалавриат, магистратура білім беру бағдарламаларымен ұсынылған. Студенттер жеке білім беру бағдарламалары бойынша оқиды, академиялық ұтқырлыққа қатысады. Кафедра Қазақстан мен Ресейдің жоғары оқу орындарымен, мектептер мен білім беру мекемелерімен шығармашылық байланыстарды қолдайды. Қостанай қаласы, Қостанай облысы және ҚР басқа облыстарымен ынтымақтастық туралы келісімдер жасалды.

Кафедра дала тәжірибесін өткізуге арналған Сосновый Бор аумағында стационарды станцияғаға ие. Шетел серіктестіктермен біріккен ғылыми-зерттеу жұмыстары үшін стационарлық орталық (ГЭФ, жабайы табиғатты қорғау халықаралық қоры, АСБК), сонымен қатар Наурзым қорығында бакалавриат және кафедра магистранттары мен аспиранттары үшін жұмыстар.

2007 жылы профессор Брагина Т. М., "Жоғары оқу орнының үздік оқытушысы" мемлекеттік грантының иегері.

2017 жылы биология ғылымдарының кандидаты, қауымдастырылған профессор Брагин Е. А. "Жоғары оқу орнының үздік оқытушысы" атағын алды.

2019 жылы б.ғ. д., профессор Брагина Т. М. "Жоғары оқу орнының үздік оқытушысы" мемлекеттік грантының иегері.

2019 жылы 7М015 – жаратылыстану пәндері бойынша педагогтарды даярлау бағыты бойынша білім беру қызметін жүзеге асыруға лицензия алынды.

Кафедраның ғылыми бағыттары

• ҚМПУ ҒЗО экология және биология мәселелері ғылыми-зерттеу орталығы аймақтың фаунасын, сирек кездесетін түрлердің қазіргі заманғы мәртебесін зерттеу, Қазақстанның ерекше қорғалатын табиғи аумақтарының желісін дамыту, халықаралық, аймақтық жобалар саласында зерттеулер жүргізеді. Жетекшісі б.ғ. д., профессор Брагина Т. М., қатысушылар Б. ғ. к., профессор Брагин Е. А., биология магистрі Рулева М. М., биология магистрі Бобренко М. А.
• Биоалуантүрлілікті зерттеудің ғылыми – зерттеу орталығы Қостанай облысының флорасын, альгофлорларын, Қостанай облысының сирек кездесетін және жойылып бара жатқан өсімдіктерін зерттеу бойынша зерттеулер жүргізеді; Қазақстанның палеонтологиялық мұрасы және т.б. ғ.к., профессор Пережогин Ю. В. зерттеулерге кафедраның ПОҚ – б.ғ. к., профессор Бородулина О. В.,б. ғ. к., доцент Конысбаева Д. Т., аға д., Курлов С. И., туризм магистрі, аға д., Баймаганбетова К. Т., жаратылыстану ғылымдарының магистрі, "Баян сўлу" ақ
• Адам физиологиясы бағыты, жастардың, мектеп оқушыларының морфофункционалды және психофизиологиялық ерекшеліктері бойынша зерттеулердін жетекшісі– биология магистрі, аға оқытушы Суюндикова Ж. Т.
• Қоршаған ортаны химиялық-экологиялық зерттеу бағыты бойынша зерттеулер өткізеді -Х.ғ. к., профессор Әбдіқалықова К. А., Х. ғ. к., профессор Жумагалиева Б. М., п. ғ. к., доцент Чернявская О. М., педагогика магистрі Тауакелов Ш. А., жаратылыстану ғылымдарының магистрі Ардакова Э. А. химиялық қосылыстардың физика-химиялық қасиеттері мен биологиялық белсенділігін компьютерлік болжау химия магистрі саласен зертуйді Губенко М. А., п. ғ. к., доцент Важева Н. В. органикалық амидтердің Органикалық емес қышқылдармен өзара әрекеттесуі – Х.ғ. к., доцент Таурбаева Г. У. "өнеркәсіпке арналған химикаттар өндірісі" бағыты бойынша кәсіби стандарттарды әзірлеу. Кәсіби стандарттарды әзірлеу п.ғ. к., доцент Чернявская О. М., химия магистрі, аға оқытушы Чашков В. Н.
• Қостанай облысының әлеуметтік, экономикалық географиясы саласындағы зерттеу жетекшісі - педагогикалық білім беру магистрі, аға пр. Баубекова Г. К., география магистрі, аға пр. Омарова К. И., география магистрі, аға пр. Коваль В. В., география магистрі, аға пр. Ахметова Э. Б.
• Ғылыми ынтымақтастық туралы келісімдер жасалды: Қазақстанның биоалуантүрлілігін сақтау қауымдастығымен және Наурызым "ЭЭНО"; Қазақ ұлттық университетінің зоология және ихтиология кафедрасымен. Қазақстан энтомологиялық қоғамы.
• Халықаралық ғылыми-педагогикалық келісім РҒА Орал бөлімшесінің дала институтымен (Орынбор қ.) жасалды.

Тәрбие жұмысы

Тәрбие жұмысы студенттерді оқыту және тәрбиелеу процесінің тұтастығын қамтамасыз етуге, ғылыми дүниетанымды, руханилықты және адамгершілікті қалыптастыруға ықпал ететін мәдени-білім беру ортасын құруға бағытталған. Дәстүрлі түрде факультет пен кафедра деңгейінде Қазақстан Республикасының мемлекеттік мерекелері - Республика күніне, Тәуелсіздік күніне, Конституция күніне арналған іс-шаралар жоспарланып, өткізіледі. Жыл сайын кураторлық сағаттарда ҚР Президентінің жолдауын талқылау, Рухани Жанғыру бағдарламасын жүзеге асыруға арналған іс-шаралар өткізіледі.

Оқу жылының басында бірінші курс студенттерін бейімдеу мәселесіне көп көңіл бөлінеді,олар үшін - білім күніне арналған салтанатты жиын және кураторлық сағаттар, дәстүрлі мереке - "Студенттер қатарына қабылдау" өткізіледі.

Жыл сайын қазан айында жаратылыстану ғылымдары кафедрасында "Фифи" бедвочерлер клубы Дүниежүзілік Тырналар күнін жыл сайын мерекелеуге арналған "Биология" білім беру бағдарламасының 1 курс студенттері үшін дәстүрлі іс-шара өткізеді.

"Саяхат" өлкетану клубы - Қостанай облысының географиясына арналған дәстүрлі іс-шараларды өткізеді.

Кафедра ұжымы спорттық және мәдени іс-шараларға белсене қатысады.

Биология білім беру бағдарламасы

Ғылыми зерттеу бағыты: Солтүстік Қазақстанның өсімдік жамылғысының биоалуантүрлілігін, оның қазіргі жағдайын, тиімді пайдалану мен қорғауды зерттеу; Солтүстік Қазақстан мен Қостанай облысының жануарлар дүниесінің биоалуантүрлілігін, оның қазіргі жағдайын, ұтымды пайдалану мен қорғауды зерттеу; Қостанай облысының флорасын зерттеу және оны талдау; Солтүстік Қазақстан мен Қостанай облысының жекелеген аймақтарының фаунистикалық және флористикалық зерттеулері; қалалық және ауылдық жерлерде тұратын оқушылар мен студенттердің физикалық дамуын кешенді бағалау.; Биоресурстардың мониторингі және табиғатты пайдалану;

ПОҚ халықаралық жобаларға, конференцияларға, семинарларға, бейнеконференцияларға, ғылыми тағылымдамаларға қатысады. 2019 жылы Брагина Т. М., Рулева М. М., Бобренко М. А. "Норвегиялық білім беру саласындағы халықаралық ынтымақтастық орталығында (SIU)" тағылымдамадан өтті.

Дәстүрлі түрде "Азия далаларының биологиялық әртүрлілігі" (2007, 2012, 2017) халықаралық ғылыми-практикалық конференциялар ұйымдастырылып, өткізіледі, оған 50-ге жуық ғылыми ұйымдар мен мекемелердің өкілдері белгілі ғалымдары қатысады (Ұлыбритания, Германия, Израиль, Қазақстан, Ресей, Америка Құрама Штаттарының).

Студенттердің ғылыми-зерттеу жұмыстары мәселелік топтарда ұйымдастырылған - ҚМПУ ҒЗО Энтомологиялық топ – жетекшісі Т. М. Брагина; ҚМПУ ҒЗО орнитологиялық топ – жетекшісі Е. А. Брагин; студенттердің экологиялық білім – жетекшілері М. С. Көбеев, М. А. Бобренко; өсімдіктердің биоәртүрлілігі - жетекшілері О. В. Бородулина, Ю. В. Пережогин, А. С. Кожмухаметова; оқушылар мен студенттердің морфофункционалды және психофизиологиялық ерекшеліктері – Ж. Т. Суюндикова , Г. А. Ручкина; Өсімдіктер физиологиясы – М. М. Рулева;, Ж. Т. Божекенова болды;

Оқу-әдістемелік жұмыс

ПОҚ Биология жыл сайын «Қазақстанның құрғақ даласы мен Сібірдің оңтүстік-батысы (ReKKS) аудандарында өзгермелі климат жағдайында тұрақты ауылшаруашылық табиғатты пайдалану тәсілдерін әзірлеу саласындағы инновациялар», «Қостанай облысының биоалуантүрлілігінің 2015 - 2016 жылғы зерттеулері» және т. б. ғылыми семинарлар өткізді.

Жыл сайын ОП оқытушылары оқу, оқу-әдістемелік құралдар шығарады: Брагина, Т. М. "Почвенная биота и методы его изучения", Бородулиха, О. В." Практический курс систематики низших растений", Суюндикова, Р. К." адам экологиясының негіздері", Bragin, e.a. "Course of Lections on Zoogeography", А. С. Кожмухаметова, Г. р. Суиндикова, г. р. Божекенова, Г. А. Шаймерденова. - "Гистология негіздері", Bragina, T.M. " Introduction to Entomology. 1 бөлім: External Structure of Insects" және т.б.

Кабинеттер оқу процесін ұйымдастыру үшін қажетті құралдармен жабдықталған.

Түлектер Қостанай қаласының, Қостанай және басқа да облыстарының жалпы білім беретін және инновациялық мектептерінде, Қостанай облысы әкімдігінің Табиғи ресурстар басқармасында, Қостанай қаласы әкімдігінің жер қатынастары бөлімінде, Қостанай облысының Экология Даператаменті, мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау департаменті және басқа да ұйымдарда жұмыс істейді.

География білім беру бағдарламасы

Ғылыми зерттеулер. Қазақстан мен Қостанай облысының жануарлар дүниесінің биоәртүрлілігін, оның қазіргі жай-күйін, ұтымды пайдалану мен қорғауды зерттеу (Брагин Е. А., Валяева Е. А., Кубеев М. С.); Қостанай облысының техногенді ландшафтарының фитоценоздарын қалпына келтірудің теориялық және практикалық негіздерін зерттеу (Пережогин Ю. В., Кожмухаметова А. С.); . Қостанай облысының әлеуметтік географиясы-қолданбалы зерттеулер (Баубекова Г. К., Омарова К. И., Коваль В. В.);

ПОҚ халықаралық, аймақтық жобаларға, конференцияларға, семинарларға, бейнеконференцияларға, ғылыми тағылымдамаларға қатысады. 2012 жылы К. И. Омарова Ресей Федерациясының Томск мемлекеттік университетінің геология-география факультетінің география кафедрасында тағылымдамадан өтті.

Студенттердің ғылыми - зерттеу жұмыстары проблемалық топтарда ұйымдастырылды-Қостанай облысының әлеуметтік, физикалық географиясы мәселелерін зерттеу бойынша "Саяхат" өлкетану клубы жұмысын жалғастыруда (Баубекова Г. К., Омарова К. И., Коваль В., Баймаганбетова К. Т.). "Саяхат" өлкетану клубының қатысушылары Қ. Сәтпаев, Ш. Уәлихановтың және т.б. мерейтойлары қарсаңында фотокөрмелер мен тақырыптық іс-шаралар және т. б. ұйымдастырады.

Студенттер оқытушылардың жетекшілігімен аймақтық, облыстық және республикалық деңгейдегі ғылыми конференцияларға белсенді қатысады және жүлделі орындарға ие болады.

Оқу-әдістемелік жұмыс.

ПОҚ оқу, оқу-әдістемелік құралдарды жариялайды. Оқу құралдары үш тілде ұсынылған: қазақ – Баймағанбетова К. Т., Ахметова Э. Б., Баймаганбетова Б. Б.; орыс – Пережогин Ю. В., Баубекова Г. К., Омарова К. И., Коваль В. В., Загорулько В. В., ағылшын-Коваль В. В., Брагин Е. А.

2017 жылы - Баймырзаев К. М., Баубекова Г. К., Омарова К. И., Коваль В. В., Дмитрийчук В. В., Сухов М. В. Қостанай облысының географиясы (ЭЕМ арналған бағдарлама) / электрондық оқу құралы, авторлық куәлік №007199.

Дәстүрлі түрде қала және Қостанай облысының білім беру мекемелерін шақырумен дөңгелек үстелдер, семинарлар өткізіледі.

Кабинеттер оқу процесін ұйымдастыру үшін қажетті құралдармен жабдықталған.

Кафедра түлектері Қостанай қ., Қостанай және ҚР басқа облыстарының жалпы білім беретін және инновациялық мектептерінде, Қостанай облысы әкімдігінің Табиғи ресурстар басқармасында, Қостанай қаласы әкімдігінің жер қатынастары бөлімінде және басқа да ұйымдарда жұмыс істейді.

Химия білім беру бағдарламасы

Ғылыми зерттеулер. Химиялық қосылыстардың физикалық-химиялық қасиеттері мен биологиялық белсенділігін компьютерлік болжау (Губенко М. А., Важева Н. В.)

Химиялық қосылыстар қасиеттерінің кең ауқымын болжау үшін ИК-, масс-спектрлерді және басқа да молекулалық дескрипторларды қолдану әдістемесін қолдану. Зерттеу барысында Х. ғ. д. Важева В. В. PROGROC (PROGrammRОbustnessCalculation) компьютерлік бағдарламасы қолданылады. Қоршаған ортаның химиялық-экологиялық зерттеулері (Әбдіқалықова К. А., Жумагалиева Б. М., Тауекелов Ч. А., Шардакова Э. А.) Ауаның химиялық мониторингі, Қостанай облысының дәрілік өсімдіктерін фитохимиялық бағалау бойынша зерттеулер жүргізу. Магистрлік диссертациялар, дипломдық жұмыстар қорғалды. Органикалық амидтердің органикалық емес қышқылдармен өзара әрекеттесуі бірнеше жыл бойы Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ бейорганикалық химия кафедрасында оқытылады. Тақырыптың бір бөлігі – трихлорацетамидтің Бейорганикалық қышқылдармен өзара әрекеттесуі (Таурбаева Г. У.) - ҚМПИ химия кафедрасында зерттелді. Кандидаттық диссертация қорғалды, дипломдық жұмыстар орындалды.

Студенттердің ғылыми-зерттеу жұмыстары проблемалық топтарда ұйымдастырылған

• Компьютерлік химия
• Қолданбалы биохимия
• Атмосфералық ауаның химиялық мониторингі
• Дәрілік өсімдіктерді фитохимиялық талдау

Оқу-әдістемелік жұмыс. Кафедра зертханаларының базасында жыл сайын 8-11 сынып оқушылары арасында химия пәнінен қалалық, облыстық және республикалық (2011 ж.) олимпиадалардың тәжірибелік кезеңі өткізіледі.

Мамандандырылған зертханаларды дәстүрлі және қазіргі заманғы жабдықтармен, химиялық ыдыспен, химиялық реактивтермен, компьютерлермен жабдықтау - химия бакалавры мен магистрінің білім беру бағдарламасын іске асыруға мүмкіндік береді.

ПОҚ және студенттердің оқу үдерісі мен ғылыми жұмыстары үшін спектрофотометр, фотоэлектроколориметр, иономерлер, зертханалық электрондық таразылар, компьютерленген "Химия" оқу - зертханалық кешені (ӨБЖ), мультимедиялық кешендер және басқа да аспаптар бар. Кафедраның барлық бөлмелері жаңа заманауи жиһаздармен жабдықталған.

Химияны оқыту әдістемесі және мектептегі химиялық экспериментті жүргізу әдістемесі бойынша сабақ жүргізу үшін химия кабинеті сатып алынды, онда жабдықтардың, ыдыстардың, Реактивтердің, кестелердің, DVD - дискілердің толық жиынтығы бар.

2018 жылы "Химия" мамандығына 50 жыл толды. Кафедра түлектері Қостанай қ., Қостанай және ҚР басқа да облыстарының жалпы білім беретін және инновациялық мектептерінде, санитарлық-эпидемиологиялық қызмет зертханаларында, Ішкі істер департаменті,"Қазгидромет" РМК, "Агромашхолдинг" ААҚ, "СарыарқаАвтоПром" ЖШС, "Варваринское" Polymetal International АҚ және басқа да ұйымдар мен фирмаларда жұмыс істейді.